نقص دیواره بین بطنی یک ضایعه اولیه قلبی است به طوریکه یک سوراخ در دیواره بین دو بطن قرار گرفته است. قلب شامل چهار حفره می باشد ، دهلیز و بطن در طرف چپ و یک دهلیز و بطن در طرف راست . در حالت نرمال هر دو دهلیز و هر دو بطن توسط یک دیواره عضلانی که سپتوم نامیده می شود کاملا از هم جدا هستند. در صورتیکه هر قسمت از سپتوم بین بطن دچار نقص باشد, بیماری (VSD) نامیده می شود. این بیماری شایع ترین بیماری در ساختار قلب است. در صورتیکه بزرگ باشد خون زیاد و پر فشار به عروق ریه وارد می شود و بتدریج سبب تخریب سیستم عروقی ریه می شود.
درصورتیکه ضایعه قلبی کوچک باشد خصوصا اگر در قسمت عضلانی دیواره بین بطنی قرار گرفته باشد, امکان انسداد و بهبودی خودبخودی طی چند ماه تا سال وجود دارد. در این مواقع معمولا تنها در معاینه قلب تشخیص داده می شوندو کودک فاقد علائم نارسایی قلبی است.
اما در انواع بزرگتر , علائم بیماری از هفته اول تولد شروع می شود. اگرچه این علائم گاهی سیر آهسته وپیشرونده دارد. از علائم مهم, عدم افزایش وزن مناسب در کودک است. شیرخوار تمایل به شیرخوردن دارد ولی کوتاه و تند نفس می کشد . پوست کمی سرد و با تعریق دیده می شود و حین شیرخوردن خیلی زود خسته شده و در فواصل کوتاه می خوابد.علیرغم وجود این علائم نسبتا شدید, کبودی در پوست و مخاط بدن شیرخوار وجود ندارد.این علائم تنفسی در نگاه به قفسه سینه کودک حین خواب یا در آرامش شیرخوار به خوبی به شکل حرکات غیر طبیعی در قفسه سینه, کشیدگی عضلات بین دنده ها یا بالای شکم مشهود است ( تصویر ..).
از طرف دیگر وجود نقص بین دیواره بطن, بتدریج سبب افزایش فشار خون در شریان ریوی می شود. این بیماری اغلب پیشرونده بوده و سبب بروز تدریجی کبودی و تشدید علائم بالینی در بیمار می شود.در اغلب موارد یکی از موارد فوق توسط والدین تشخیص و به پزشک مراجعه می کنند. در سایر موارد حین معاینه معمول و یا در مراجعه پزشکی به علت عفونت های تنفسی یا گوارشی تشخیص داده می شود.
اکوکاردیوگرافی بهترین راه و دقیق ترین روش تشخیص بیماری است و نیاز به بررسی آنژیوگرافی و کاتتریراسیون نمی باشد.
درمان:
درمان دارویی جهت کنترل علائم نارسایی قلب استفاده می شود. بعد از کنترل نسبی و بهبود شدت تنگی تنفس, تعریق و بهبود نسبی در وزن گیری, تصمیم گیری جهت درمان جراحی صورت می گیرد.در بعضی از انواع VSD , امکان درمان توسط کاتترهای قلبی و جایگذاری ((deviceوسیله مخصوص در محل نقص وجود دارد.
درصورتیکه نقایص بین بطنی قلبی بزرگ در زمان مناسب تشخیص و سپس درمان شود, طول عمر نرمال بدون هیچگونه محدودیت در انتظار کودک خواهد بود.

علت VSD:
در اغلب موارد علت بروز این بیماری شناخته شده نیست اما مسئله ژنتیک و تاثیر عوامل محیطی مطرح است. در اغلب موارد کودک مبتلا, اولین کودک خانواده است و سابقه بیماری قلبی اولیه در هیچیک از والدین وجود ندارد . مسائل ژنتیک به معنی الزام ابتلا سایر افراد خانواده به بیماری قلبی نمی باشد.
مراقبت های خاص:
-رعایت بهداشت دهان و دندان جهت جلوگیری از عفونت های داخل قلبی
– محدودیت ورزش تنهادر موارد ی که افزایش فشار شریان ریوی یا نارسایی قلبی وجود دارد
-رژیم غذایی پرکالری در شیرخواران
– دوری از اماکن شلوغ جهت جلوگیری از عفونت های تنفسی و گوارشی
-واکسیناسیون علیه انفلوانزا و پنوموکک